'Yangınlarda Yoğun Duman ve Tehlikeli Gazların Tahliyesi Hayati Önem Taşıyor'

'Yangınlarda Yoğun Duman ve Tehlikeli Gazların Tahliyesi Hayati Önem Taşıyor'

25 Eylül-1 Ekim Yangından Korunma Haftası, yangın güvenliğinin önemini gündemin odağına taşıdı. Aironn Fan Mühendisliği Yönetim Kurulu Başkanı Yasemin Akgül, yangınlardaki ölüm sebeplerinin başında, zehirli gazlar ve dumanlar geldiğine ve bu etkenin bütün yangın kaynaklı ölümlerin %44'ünü oluşturduğuna dikkat çekti. Akgül, her gün binlerce kişinin kullandığı kapalı otoparklarda yangın riskine karşı alınan önlemlerden biri olan jetfan sistemlerinin; acil yangın durumunda insanların kaçışına, itfaiye personelinin yangına müdahalesine yardımcı olduğunu dile getirdi:

“Kapalı otoparklarda yangın olaylarında açığa çıkan duman, neredeyse hiçbir kısıtlama ile karşılaşmadan hızlı bir şekilde bölmeler arasında hareket etmesinden dolayı oldukça tehlikelidir. Bu bölmelerin geniş olması ve otopark yüksekliğinin az olması duman serbest alt tabaka derinliğini azaltır ve bu nedenle duman bütün otoparka yayılırken görüş alanı bozulmasına neden olur ve yangının çıkış noktasını belirlemek güçleşir. Yaklaşık 10 yıl öncesine kadar kapalı otoparkın havalandırılması, sadece kanallı sistemler ile kirli havanın egzoz edilmesi ve taze havanın içeriye verilmesi ya da doğal olarak içeriye alınması temelinde yapılmaktaydı. Bu sistem aynı zamanda yangın durumunda duman tahliyesi için de kullanılmaktaydı. Kanallı sistemlerin kurulum, maliyet, enerji, mimari şartlar, estetik gibi konularda hantal kalması, daha yenilikçi ve ergonomik olan jet fan sistemlerinin özellikle son dönemlerde oldukça yaygınlaşmasına yol açtı.

Jet fan sisteminin diğer sistemlere göre avantajları; Jet fan sistemlerinde otopark içinde şafttan itibaren bir kanal olmadığından sistemin dış basınç kayıpları daha az olacaktır. Dolayısıyla jet fan sistemlerinde kullanılan fanların motorlarının güç tüketimleri daha az olacak ve işletim maliyetleri daha düşük olacaktır. Kanallı sistemlerde kirli havanın egzoz edildiği menfezlerin %50’si tavan seviyesinde, %50’si yer seviyesinde yapılmaktadır. Jet fan sistemleri tavan seviyesinden hızlı bir akış sağlayacağından yer seviyesindeki ağır gazlar da oluşan itkiden kaynaklı olarak akışa karışarak egzoz şaftına yönlenir. Yangın durumunda dumanın başlangıçta tavan seviyesinde katmanlaştığı düşünülürse kanallı sistem yangının ilk başlarında kapasitesinin sadece %50’sini kullanacaktır. Duman yere çökmeye başladığında da standartlarda belirtilen görüş seviyesini sağlayamayacaktır.

Jet fan sisteminin diğer bir avantajı da senaryolara göre otoparkı bölmelere ayırarak olası bir yangında dumanın çıktığı bölgede kontrol edilmesinin sağlanmasıdır. Yani kanallı sistemde duman tahliyesi yapılabilmektedir, ancak duman kontrolü sağlanamamaktadır.

Jet havalandırma sistemi saatte 10 hava değişimi oranına sahip geleneksel havalandırma sistemine göre çok daha hızlı dumanı tahliye eder. Jet fanlar tünellerde sadece akışı yönlendirmek ve eğer akış hızı kritik hızı geçerse geri katmanlaşmayı engellemek için kullanılır. Otoparklar çok daha geniş bölgeler olduğundan akış kontrolü çok daha komplekstir. Jet fanlar dumanın enlemesine yayılmasını engellemelidir. Bunun için de doğru bir tasarım gerekmektedir.”